Foliküler lenfoma (FL) batı dünyasında en sık görülen indolent seyirli lenfoma şeklidir ve malign lenfomaların yaklaşık %25'ini oluşturmaktadır [1]. FL hastalık ilerlemesi genellikle öngörülememektedir, FL vakaların %25 – %30'u ilerleyicidir ve en sık diffüz büyük B hücreli lenfoma, Hodgkin lenfoma, Burkitt lenfoma ve nadiren B-lenfoblastik lösemiye/lenfomaya (B-ALL) ilerleme gösterir [2]. Bu fenomen, tanıdan sonra yaklaşık on aylık yaşam beklentisiyle çok kötü bir prognoz taşımaktadır [3]. Bu nedenle, hastalığın ilerlemesinin saptanması esastır.

FL'nin B-ALL'a ilerlemesini saptamak için akış sitometrisi kullanılabilir. Bu, akış sitometresinin iki malign hücre popülasyonunun farklılaşmasını sağlama yeteneğine dayanır.

Vaka arka planı

Bilinen FL'li bir hasta sağ kasığında ve sağ aksillada lenf nodu kitlesi ile bize başvurmuştur. Tam kan sayımı yapıldı ve sonuçlar lenfosit ve monosit popülasyonlarının birleşmesiyle düşük hemoglobin göstermiştir.

Kan simiri yapılmış ve blastlar ve ayrıca bölünmüş çekirdekli lenfositler gözlenmiştir. Morfolojik bulgular kemik iliği aspiratı üzerinde immün fenotiplemenin gerekli olduğu sonucunu çıkarmıştır.

İmmün fenotipleme laboratuvar içinde yerleşik akış sitometresinde gerçekleştirildi. Sonuçlar, genel olarak B-ALL’a FL transformasyonu tanısı ile blast ve matür B lenfosit ekspresyonu göstermiştir. Örnek daha sonra bir Sysmex akış sitometresinde değerlendirilmiş, sonuçların predikat ile karşılaştırılabilir olduğu görülmüştür.

Bu vaka, kompleks vakaların tanısında akış sitometrisinin faydalarını vurgulamaktadır. Ayrıca, çoklu popülasyonların doğru tespitini sağlamak için yeni enstrümantasyonu değerlendirirken kompleks hastalık durumlarının dahil edilmesinin önemini de vurgulamaktadır.

Bu sonuçlar bilimsel bir poster ile açıklanmıştır [4].

Morfolojinin yorumlanması

Hastanın kemik iliği aspiratı incelenmiş ve Şekil 1'de gösterildiği üzere anormal lenfosit ve blast hücresi popülasyonuna sahip olduğu saptanmıştır.

Şekil 1: Kemik iliği aspiratı morfolojisi A) Akut lösemiyi düşündüren çok sayıda ağır vakuollenmiş blast hücresi. B) Bilinen FL ile tutarlı, bölünmüş çekirdekli küçük lenfositler.

İmmün fenotipleme verilerinin yorumlanması

İmmün fenotipleme aşağıdaki antikorlar kullanılarak gerçekleştirilmiştir: CD3, CD7, CD10, CD13, CD14, CD15, CD16, CD19, CD20, CD22, CD33, CD34, CD38, CD45, CD117 ve HLA-DR. Aşağıdaki antijenler için sitoplazmik antijen ekspresyonu da belirlenmiştir: CD3, CD22, CD79a, MPO ve TDT. Veri edinimi, her tüp için 20.000 hücre elde edilen bir BD FACSCanto II ve Sysmex XF-1600 üzerinde gerçekleştirilmiştir. Veri analizi BD FACSDiva yazılımı ve Sysmex XF-1600 yazılımı üzerinde yapılmıştır.

İlgilenilen popülasyonlar (lenfositler ve blast hücreleri), antijen ekspresyon paternlerinin ve SI'larının belirlenmesine izin veren SSC ve CD45 özelliklerine göre kapılanmıştır. Ayrıca, FL hücrelerini tanımlamak için CD20 ve CD10 çift pozitif popülasyonu kapılanmıştır. Kapılanmış FL hücreleri aşağıdaki grafiklerde görüntülenmiştir: SSCvCD45, CD10vCD20, CD10vCD19 ve CD20vCD19. Daha sonra her iki akış sitometresinden elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır.

Her iki akış sitometresinde immün fenotipleme analizi, CD19, HLA-DR, TdT (orta SI), CD10 (parlak SI) ve CD45 (mat SI) antijenlerini eksprese eden bir blast hücresi popülasyonunun tanımlanmasını sağlamıştır. Bununla birlikte, bu hücrelerde CD20 ekspresyonu eksikti. Bu immün fenotip, B-ALL hususunda Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kriterleri ile tutarlıdır [2]. Ayriyeten, her iki akış sitometresi, CD20, CD19, CD10 (orta SI) ve CD45 (parlak SI) eksprese eden matür B lenfosit popülasyonunun eşzamanlı olarak tanımlanmasını sağlamış, ancak daha önce teşhis edilen FL ile tutarlı bir immün fenotip olan TdT ekspresyonundan yoksun bulunmuştur. Sysmex XF-1600 ve BD FACSCanto II'den elde edilen noktasal grafikler sırasıyla Şekil 2A ve 2B'de görüntülenmektedir.

Her iki akış sitometresi de iki malign hücre popülasyonunun saptanmasını mümkün kılmıştır: daha önce teşhis edilen FL'nin matür B hücre popülasyonu ve B-ALL'ın yeni ortaya çıkan blast hücre popülasyonu. Hem BD FACSCanto II hem de Sysmex XF-1600 tarafından elde edilen immün fenotipleme sonuçları, antijen ekspresyon paterni ve boyama yoğunluğu ile karşılaştırılabilirdi.

Şekil 2A/B: Hem Sysmex XF-1600 hem de BD FACSCanto II’ye ilişkin noktasal grafikler. Kullanılan noktasal grafikler, Sysmex XF-1600 (A) ve BD FACSCanto II (B) üzerindeki CD19, HLADR, TdT, CD10, CD20 ve CD45 antijenleri için antijen ekspresyonu paternini ve boyama yoğunluğunu göstermektedir. Çizimlerde blast hücreleri pembe, lenfositler yeşil, FL hücreleri ise turkuaz renkte gösterilmiştir: SSCvCD45, CD10vCD20, CD10vCD19 ve CD20vCD19.

Download Poster

Comparing antibody expression and staining intensity between BD FACSCANTO II and Sysmex XF-1600 in Follicular Lymphoma progressing to B-Lymphoblastic leukaemia/lymphoma

PDF (671 KB)

Referanslar

[1] Ciobanu A, Stanca O, Triantafyllidis I, and Lupu A. (2013): Indolent Lymphoma: Diagnosis and Prognosis in Medical Practice. Maedica; 8(4): 338–342.

[2] Swerdlow S et al. (2017): WHO Classification Of Tumours Of Haematopoetic And Lymphoid Tissues. 4th ed. Lyon: IARC, pp. 266–268.

[3] Morley NJ, Evans LS, Goepel J, and Hancock BW. (2008): Transformed follicular lymphoma: The 25-year experience of a UK provincial lymphoma treatment centre.

[4] Woodhead L and Stevens M. Haematology Department, Royal Hallamshire Hospital, Sheffield Teaching Hospitals NHS Foundation Trust. (2021): Comparing antibody expression and staining intensity between BD FACSCanto II and Sysmex XF-1600 in follicular lymphoma progressing to B-lymphoblastic leukaemia/lymphoma.

Bilimsel Takvim 2022

Aylık vakalarımızı keşfedin