Nötrofiller, bakteriyel enfeksiyonlarla savaşta doğal immün sistemin ilk yanıt veren hücreleri arasında yer alır. Lokal bir enfeksiyonun ortaya çıkmasıyla birlikte sistemik enflamasyon, nötrofillerin de novo üretimini ve immatür nötrofillerin dolaşım sistemine mobilizasyonunu artırır [1]. Aktive olan nötrofiller kan dolaşımından enfekte dokuya ulaşır ve burada antimikrobiyal maddeler salgılayarak mikroorganizmaları yakalar, içine çeker, fagositize eder ve öldürür.

Çeşitli sitokinler tarafından aktive edilen ve çekilen nötrofiller, ‘nötrofil ekstraselüler tuzakları’ (NET'ler) adı verilen ağ benzeri yapılar oluşturur. Bu sürece ‘NETozis’ adı verilir [2]. Bu süreçte nötrofiller; histonlar ve çok sayıda protein ile birlikte NET'lerin ana bileşenini oluşturan ve kromatin olarak yoğunlaşan nükleik asit salgılar [2]. Ancak, patojen klirensinin faydalı olmasına karşın aşırı NETozis, konakçıya zararlı olabilir [3]. Ayrıca, NET'ler, trombositler ve endotelyum arasındaki etkileşim, immünotromboz gelişiminde hayati bir rol oynayarak dissemine intravasküler koagülasyona (DIC) katkıda bulunur ve trombositopeni ile sonuçlanır [4, 5].

Rutin bir kan sayımından elde edilen verilerle Sysmex hematoloji analizörleri, floresans yoğunluk sinyallerine göre aktive nötrofiller (nötrofil reaktivite yoğunluğu = NEUT-RI) ile aktive olmayan nötrofiller (NEUT %/#) arasında ayrım yapabilmektedir. Aktive nötrofiller pro-enflammatuar sitokinler üretir ve bu metabolik aktivite artışı floresans yoğunluk sinyallerinin daha yükselmesine neden olur [6].

Nötrofillerin yanı sıra, periferik kanda immatür granülositlerin (IG) görülmesi, nötrofil talebinde kemik iliğinin matürasyon kapasitesini aşan bir düzeyde artış olduğunu ve bunun da progenitör hücrelerin dolaşım sistemine vaktinden önce salınmasına yol açtığını gösterir. Bu durum doğal immün yanıtın şiddeti hakkında bilgi verir [7].

Nötrofil parametreleri (NEUT-RI, NEUT-GI), lenfosit parametreleriyle (RE-LYMP, AS-LYMP) birlikte, Sysmex'in 'Genişletilmiş Enflamasyon Parametrelerini’ (EIP) oluşturur. Bu tanı parametreleri grubu, bu hücrelerin aktivasyon durumunun miktar tayinine olanak sağlar (Tablo 1). Farklı çalışma grupları, EIP'nin septik ve septik olmayan hastaların yanı sıra bakteriyel ve viral enfeksiyonlar arasında ayrım yapılmasını destekleyebildiğini göstermiştir [8–10].

Olgu sonuçları

70'li yaşlarındaki bir erkek hasta, nefrotik sendrom tetkiki için hastaneye yatırılmıştır. Hastanede kaldığı süre içinde hastada ateş ortaya çıkmıştır. Yapılan kan testleri sonucunda lökosit (WBC) ve eritrosit (RBC) sayımlarının referans aralıklar içerisinde olduğu ortaya çıkmış [11] olsa da, trombosit sayısının belirgin şekilde düşük olduğu görülmüş ve WBC diferansiyeli nötrofil dominansını göstermiştir.

Şekil 1. XR Serisi bilgi işlem ünitesi (IPU) tarafından görüntülenen hematoloji laboratuvarı sonuçları.

WDF saçılım grafiğinde, nötrofil bulutu (açık mavi) yukarı yönde artmış SFL sinyaline doğru kaymıştır (Şekil 2). Bu gözlem 73,3 FI şeklindeki yüksek NEUT-RI değeriyle uyum göstermektedir (referans aralık: 42,0 – 50,6 FI [11]). Ek olarak, WDF saçılım grafiğinde bir hücre alt kümesi immatür granülositler olarak sınıflandırılmıştır (koyu mavi). Yükselen nötrofil sayımı, nötrofil aktivasyonundaki artış (NEUT-RI) ve artış gösteren immatür granülosit sayısı, bakteriyel enfeksiyonlara karşı erken dönem doğal immün yanıt paterniyle tutarlıdır.

Şekil 2. Yukarı kaymış nötrofil konumunu ve immatür granülosit varlığını (koyu mavi) gösteren WDF saçılım grafiği.

Nötrofil aktivasyonu ayrıca periferik kan simiri üzerinde toksik granülasyon varlığıyla da doğrulanmıştır. Ek olarak, enflamasyon belirteci olan C-reaktif protein (CRP) yüksek (40,3 mg/l) bulunmuştur.

Şekil 3. (A) Hastanın periferik kan simiri, toksik nötrofil granülasyonu göstermiştir. (B) Kan kültürü (gram boyama), Staphylococcus aureus için pozitif test sonucu vermiştir.

Gözlemlenen trombositopeni (PLT 67 x 103/µl), bakteriyel enflamasyon sırasında yaygın bir fenomen olup trombosit üretimindeki azalma, trombus içerisinde artan trombosit aktivasyonu ve tüketimi ve yüksek trombosit yıkımından kaynaklanabilir [12]. Kan kültürü pozitif çıkmıştır ve S. aureus ile bakteriyel enfeksiyon varlığını doğrulamıştır.

Referanslar

[1] Malech HL et al. (2020): The Role of Neutrophils in the Immune System: An Overview. Methods Mol Biol; 2087:3–10.

[2] Brinkmann V et al. (2004): Neutrophil extracellular traps kill bacteria. Science. 303(5663):1532–1535.

[3] Papayannopoulos V (2021): Neutrophil extracellular traps in immunity and disease. Nat Rev Immunol; 18:134–147.

[4] Zhang H et al. (2021): Tissue factor-enriched neutrophil extracellular traps promote immunothrombosis and disease progression in sepsis-induced lung injury. Front Cell Infect Microbiol; 11:677902.

[5] Chen Z et al. (2021): Review: the emerging role of neutrophil extracellular traps in sepsis and sepsis-associated thrombosis. Front Cell Infect Microbiol; 11:653228.

[6] Mantovani EMA et al. (2023): The Potential Role of Neutrophil-Reactive Intensity (NEUT-RI) in the Diagnosis of Sepsis in Critically Ill Patients: A Retrospective Cohort Study. Diagnostics (Basel); 13(10):1781.

[7] Nierhaus A et al. (2013): Revisiting the white blood cell count: immature granulocytes count as a diagnostic marker to discriminate between SIRS and sepsis–a prospective, observational study. BMC Immunol; 14:8.

[8] Herawati S et al. (2024): Integrating Routine Hematological and Extended Inflammatory Parameters as a Novel Approach for Timely Diagnosis and Prognosis in Sepsis Management. Diagnostics (Basel); 14(9):956.

[9] Park SH et al. (2015): Sepsis affects most routine and cell population data (CPD) obtained using the Sysmex XN-2000 blood cell analyzer: neutrophil-related CPD NE-SFL and NE-WY provide useful information for detecting sepsis. Int J Lab Hematol; 37(2):190–198.

[10] Urrechaga E et al. (2018): Neutrophil Cell Population Data biomarkers for Acute Bacterial Infection. Journal of pathology and infectious Diseases; 1(1):1–7.

[11] L van Pelt J et al. (2022): Reference intervals for Sysmex XN hematological parameters as assessed in the Dutch Lifelines cohort. Clin Chem Lab Med 60(6):907–920.