Menenjit, beyni ve omuriliği çevreleyen doku olan meninkslerin, şiddetli olabilecek enfeksiyonudur. Virüsler, bakteriler ve mantarlar menenjite neden olabilir. Menenjitin teşhisinde veya menenjit ihtimalinin elenmesinde kullanılan en önemli test, lombar ponksiyon yoluyla alınan beyin-omurilik sıvısının (BOS) analizidir. BOS örneği incelenerek lökositlerin varlığı ve tipleri, protein içeriği, glukoz ve laktat seviyelerine bakılır (1). Ağırlıklı lökosit tipi ve biyokimyasal belirteç seviyeleri (Tablo 1) menenjitin bakteriyel mi, viral mi yoksa fungal kökenli mi olduğunu gösterir. Ancak, hastalığın başlangıç aşamasında bunlar her zaman güvenilir göstergeler olmayabilir.

Normalde BOS glukoz konsantrasyonu, kandakinden % 40 daha yüksektir. Bakteriyel menenjitte bu değer tipik olarak düşer. BOS glukoz seviyesi kan glukoz seviyesine bölünür (BOS glukoz seviyesinin serum glukoz seviyesine oranı) ve oran ≤ 0,4 olduğu takdirde bu, bakteriyel menenjitin göstergesidir (2).

BOS’un içerdiği başlıca protein, vücudun sıvı dengesinde önemli bir rol oynayan büyük bir protein olan albümindir. Bakteriyel enfeksiyon sırasında, çoğalan çok sayıda bakteri ve enfeksiyonla mücadele eden vücut hücreleri yüzünden BOS protein seviyesi yükselir; çünkü bunların ikisi de yüksek protein konsantrasyonuna sahiptir.

BOS’ta yüksek laktat seviyesi, bakteriyel menenjit olasılığının yüksek olduğunu gösterir. Laktat seviyesi 35 mg/dL’nin altındaysa ve hasta daha önce antibiyotik almadıysa, tipik olarak bakteriyel menenjit ihtimali elenir (3).

Farklı tipte menenjitleri birbirinden ayırabilmek için çeşitli başka özel testler kullanılabilir. BOS Gram boyama, PCR ve kültür alma, akut bakteriyel menenjit teşhisindeki esas yöntemlerdir.

Tablo 1 Menenjitin farklı etiyolojilerinde BOS bulguları (4)